Geschreven door: Camille van den Boorn

 
Een aantal weken geleden ben ik geïnterviewd door Camille van den Boorn, studente Journalistiek aan de Hogeschool Utrecht. Ik voelde me vereerd dat zij mij wilde spreken over paardencoaching om daar een artikel over te schrijven. Haar artikel is te tof om niet te delen, dus hierbij:

"Hoe houd je het hoofd koel in de drukke maatschappij waar wij elke dag mee te maken hebben? Veel mensen zoeken het antwoord hierop tegenwoordig bij een coach. Met 63 duizend inschrijvingen bij de Kamer van Koophandel is er keuze genoeg. In deze zee aan coaches zijn er ook behandelaars die sessies aanbieden met behulp van dieren. 

Tussen dier en mens bestaat al eeuwen een relatie. Dit blijkt zowel uit grottekeningen, verhalen, opgravingen en schilderijen. Zo worden dieren door mensen bijvoorbeeld ingezet als werktuig. In de westerse wereld worden diersoorten zoals honden, katten, knaagdieren en paarden beschouwd als gezelschapsdieren. Ook worden zij ingezet voor blinde mensen of als waakdier. Hierdoor zijn de dieren een onderdeel geworden van onze cultuur. 

Vanaf de jaren zestig ontstond er steeds meer belangstelling voor de inzet van beesten in de gezondheidszorg. Psychotherapeut Levinson ontdekte dat de aanwezigheid van dieren tijdens therapeutische sessies positieve effecten had op de psychische gezondheid van kinderen. Hier kwam hij achter toen de kinderen die zich moeilijk konden uiten, beter gingen praten wanneer zij met zijn hond speelden. Vanaf dat moment zijn onderzoekers zich langzaam bezig gaan houden met Animal Assisted Interventions (AAI) ofwel dier ondersteunde interventies die bijdragen aan de kwaliteit van leven.

Paarden liegen niet

Iemand die coachsessies aanbiedt met paarden is Valerie Elsing. ‘Mensen hebben het vermogen om te kunnen denken en zaken op een rationele manier te benaderen, zonder rekening te houden met gevoelens. Wij kunnen zeggen dat het goed gaat, ook als dit niet het geval is. Het paard kan laten zien dat dit niet waar is, want paarden liegen niet’, aldus Elsing. Paarden zijn van nature vlucht- en kuddedieren. Wanneer jij onderdeel wordt van de kudde, zal het paard direct op jouw aanwezigheid reageren. Onderdeel van de kudde worden doe je door in de bak te stappen waar het dier zich bevindt. Wanneer er gevaar dreigt wil een paard zeker weten dat hij samen met jou naar een veilige plek kan vluchten. 

Elsing vertelt verder: ‘Het paard scant direct de persoon om te kijken of hij of zij wel gezond is. Als het paard merkt dat iemand niet goed in zijn vel zit en hierdoor dus minder goed zal kunnen vluchten, laat het paard dit zien door middel van non-verbale communicatie. 

Door het gedrag van het paard kan Elsing doelgerichte vragen stellen. ‘De non-verbale communicatie van het paard kan verschillende betekenissen hebben. Daarom zijn de vragen van cruciaal belang. Het paard kan bijvoorbeeld gaan poepen. Dit kan duiden op "loslaten". Misschien heeft iemand wel iets ernstig in het verleden meegemaakt en moet dit verwerkt worden.’ 

Doordat het paard via zijn non-verbale communicatie al deels voor iemand ‘praat’ kan Elsing snel tot de kern van het probleem komen. ‘Iemand kan A zeggen, maar als het paard B doet, weet ik dat er veel meer aan de hand is.’ ‘Op deze manier is de coaching erg effectief, omdat er weinig tijd opgaat aan het zoeken van een mogelijk knelpunt’, aldus Elsing. 

Verschillende klachten 

Volgens het rapport ‘De inzet van dieren in zorg en onderwijs’ van het instituut voor Antrozoölogie en de Open Universiteit, blijkt dat coaching met dieren positieve invloed heeft op mensen met gedragsstoornissen, posttraumatische stressstoornis, depressies, ADHD en Alzheimer. Er wordt zelfs geconstateerd dat er in toenemende mate gebruik wordt gemaakt van deze manier van coaching.

De mensen die bij Elsing op bezoek komen hebben klachten zoals een burn-out, hebben last van stress en spanning of willen een verlies verwerken, maar ook mensen die zichzelf willen ontwikkelen en meer over zichzelf willen leren. ‘Een paardencoachsessie kan veel energie kosten. Zodra de cliënt bepaalde dingen vertelt, verandert ook de non-verbale communicatie van het paard. Op deze manier komen er snel verschillende gevoelens aan de oppervlakte, dit kan heel intens zijn’, vertelt Elsing. 

Een ander voorbeeld wat Elsing geeft, is dat er door de cliënt ook gepraat kan worden tegen het dier. ‘Sommige mensen hebben bijvoorbeeld een moeilijke jeugd gehad en daaruit een conflict overgehouden met hun moeder. Door tegen het paard te praten, alsof het hun moeder is, kan ook dit veel los maken bij iemand. Dit kan een onderdeel zijn van het verwerkproces.’

Rosa van Doorn* heeft paardencoaching gevolgd. Met haar klachten die zij overgehouden heeft aan een jeugd vol geweld is zij terechtgekomen bij een paardencoach. ‘Ik had al veel psychologen gezien, maar niks hielp. Dit kwam vooral omdat ik het enorm moeilijk vond om te praten over mijn jeugd. Door in contact met het paard te zijn voelde ik veel meer rust in mijn lichaam waardoor ik makkelijker kon praten. Ook het buiten zijn deed mij goed. Het was echt een andere ervaring dan in een stoel te zitten tegenover een behandelaar.’  

Bij Rosa van Doorn heeft de paardencoaching geholpen om van stressklachten af te komen en meer open te staan voor haar omgeving. 

Onderzoek 

Over coaching met dieren bestaat ook scepsis. Dit heeft onder andere te maken met het feit dat niet iedereen een ‘dierenvriend’ is. Waarbij de ene persoon de aanwezigheid van een dier juist stress vermindert, kan dit bij de andere juist het tegenovergestelde effect teweegbrengen. 

Veel studies wijzen vaak op positieve resultaten van de inzet van dieren. Andere vermelden juist een negatief of neutraal resultaat, zoals het onderzoek Patient benefit of dog-assistedinterventions in health care. Volgens het onderzoek van het instituut voor Antrozoölogie en de Open Universiteit, komt dit doordat de formulering van een conceptueel kader, methode en structurele aanpak soms te wensen overlaat. 

Ook Elsing merkt dat mensen soms achterdochtig zijn over haar vak. ‘Mensen zijn vaak bang voor het onbekende, ze vinden het te alternatief en te zweverig. Dat kan natuurlijk. Ik probeer mensen dan altijd zo goed mogelijk uit te leggen wat het doel is en wat de effecten zijn van de coaching.’

Omdat er nog weinig onderzoek is gedaan naar deze manier van coaching is het bij veel mensen nog onbekend. Zo geeft de Universiteit van Utrecht Faculteit Geesteswetenschappen aan dat er meer argumenten en onderbouwingen moeten komen waaruit blijkt dat deze coaching effect heeft om deze manier van coaching te laten aanslaan bij een groter publiek.  

*Rosa van Doorn is een wegens privacy redenen een anonieme naam. Haar echte naam is bekend bij de redactie."

Heb je naar aanleiding van dit artikel vragen? Neem gerust contact met me op of plan een kennismaking, geheel kosteloos en vrijblijvend, met mij in. Of kijk voor meer informatie over Paardencoaching en de geplande Workshops Paardencoaching hieronder.